Tazminat Hesaplama Nedir? Adım Adım Tazminat Hesaplama Rehberi

İş hayatında en çok merak edilen konulardan biri tazminat hesaplama sürecidir. İşten ayrılan bir çalışanın ya da işten çıkarılan bir işçinin, hangi şartlarda ne kadar tazminat alacağı çoğu zaman kafa karıştırıcı olabilir. Türkiye’de iş kanunları çalışanı koruyucu birçok düzenleme içerirken, işverenlerin de belirli kurallara uyması zorunludur. Bu yazımızda “Tazminat Hesaplama Nedir?” sorusuna yanıt verecek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, iş kazası ve manevi tazminatlar dahil olmak üzere farklı tazminat türlerini adım adım ele alacağız.

Tazminat Hesaplama Nedir?

Tazminat hesaplama, bir çalışanın iş sözleşmesinin sona ermesi, iş kazası yaşaması ya da çeşitli hukuki sebeplerle zarar görmesi durumunda alacağı parasal karşılığın belirlenmesidir.
Bu hesaplama; çalışanın kıdem süresi, maaşı, sözleşme türü, fesih şekli ve yasal hakları dikkate alınarak yapılır.
 

Genel olarak tazminat hesaplaması:

Kıdem tazminatı (çalışma süresi ve maaş üzerinden)

İhbar tazminatı (sözleşme fesih süresine göre)

Fazla mesai ücreti

İş kazası tazminatı

Manevi tazminat
şeklinde çeşitlilik gösterir.

Kıdem Tazminatı Hesaplama

Kıdem tazminatı, en çok bilinen tazminat türüdür. Bir çalışanın, aynı işyerinde en az 1 yıl çalışması ve iş sözleşmesinin kanunda belirtilen haklı sebepler dışında feshedilmesi durumunda hak kazanılır.
 

Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü:
Çalışanın son brüt maaşı x Çalışılan yıl sayısı

Örnek: 10 yıl aynı işyerinde çalışan ve brüt maaşı 20.000 TL olan bir işçi, 200.000 TL kıdem tazminatına hak kazanır.
 

İhbar Tazminatı Hesaplama

İhbar tazminatı, işten çıkarılma veya işten ayrılma durumlarında önceden bildirim yapılmadan iş akdinin feshedilmesi halinde gündeme gelir.
 

İhbar süreleri İş Kanunu’na göre:

6 aydan az çalışan → 2 hafta

6 ay – 1,5 yıl arası → 4 hafta

1,5 – 3 yıl arası → 6 hafta

3 yıldan fazla çalışan → 8 hafta

Bu süreye karşılık gelen brüt maaş, ihbar tazminatı olarak ödenir.

Fazla Mesai Ücreti ve Diğer Haklar

Çalışan, haftalık 45 saati aşan her çalışma için fazla mesai ücreti almalıdır. Fazla mesai saat ücreti, normal saat ücretinin %50 fazlası olarak hesaplanır.
Ayrıca, yıllık izin kullanmayan ya da haksız yere işten çıkarılan çalışanların da ek tazminat hakları vardır.
 

İş Kazası ve Manevi Tazminat Hesaplama

İş kazası geçiren bir çalışan ya da yakınlarını kaybeden aileler için maddi ve manevi tazminat hakkı doğar.

Maddi tazminat: Çalışanın gelir kaybı, tedavi masrafları ve iş gücü kaybı üzerinden hesaplanır.

Manevi tazminat: Psikolojik ve duygusal zararın giderilmesi için belirlenir.

Trafik kazaları, iş kazaları veya mobbing durumlarında mahkeme, hakimin takdirine göre hesaplama yapar.
 

Adım Adım Tazminat Hesaplama Rehberi

Tazminat türünü belirleyin. (Kıdem, ihbar, iş kazası, trafik kazası vb.)

Son brüt maaşı öğrenin. (Yasal kesintiler dahil edilmeden önceki maaş)

Çalışma süresini net hesaplayın. (Başlangıç – bitiş tarihi)

Haklı veya haksız fesih durumunu inceleyin.

Kanuni ihbar sürelerini dikkate alın.

Ek hakları (fazla mesai, yıllık izin, prim) dahil edin.

Hukuki danışmanlık alın. (Özellikle iş kazası ve manevi tazminat için)

Tazminat hesaplama, yalnızca rakamları çarpmakla bitmeyen, iş kanunu ve hukuki süreçlerle doğrudan ilişkili bir işlemdir. Çalışanların haklarını doğru şekilde öğrenmesi, işverenlerin ise yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi büyük önem taşır.
Eğer siz de “Ne kadar tazminat alırım?” diye merak ediyorsanız, uzman desteği alabilir veya online tazminat hesaplama araçlarını kullanarak ilk adımı atabilirsiniz.