İş Mahkemesi Davası Açma Süreci

İş Mahkemesine Dava Açma Süreci, Gerekli Belgeler ve Yasal Süreler

Çalışma hayatında işçi ile işveren arasında yaşanan uyuşmazlıkların çözümü için en önemli hukuki yollardan biri iş mahkemelerinde dava açmaktır. İş mahkemeleri, iş sözleşmesinden doğan hak ve alacaklar, iş kazaları, tazminatlar, sendikal uyuşmazlıklar ve işçilik hakları gibi pek çok konuda yargılamayı üstlenir.

İş mahkemesine dava açmak, belirli belgeler, yasal süreler ve usuller çerçevesinde gerçekleştirilir. Bu nedenle hem işçiler hem de işverenler için sürecin iyi bilinmesi büyük önem taşır.

İş Mahkemesine Başvurulabilecek Durumlar

İş mahkemelerine dava açılabilecek başlıca konular şunlardır:

Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alacakları,

Fazla mesai, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri,

İş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle tazminatlar,

İşe iade davaları,

Sendikal nedenlerle işten çıkarılma,

Haksız fesih ve kötü niyet tazminatları,

Ücret ve diğer işçilik alacakları.

Dava Açmadan Önce Arabuluculuk

2018 yılında yürürlüğe giren düzenleme ile işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuk dava şartı haline getirilmiştir.

İşçi veya işveren, arabuluculuk bürosuna başvurarak süreci başlatır.

Arabulucu tarafları görüşmeye davet eder.

Anlaşma sağlanırsa tutanak bağlayıcıdır, dava açılamaz.

Anlaşma sağlanmazsa "anlaşmama tutanağı" düzenlenir ve dava açılabilir.

Bu nedenle iş mahkemesine dava açmak isteyenlerin ilk adımı zorunlu arabuluculuk sürecini tamamlamaktır.

Gerekli Belgeler

İş mahkemesine dava açarken delil ve belgelerin önemi büyüktür. Hazırlanması gereken başlıca belgeler şunlardır:

Arabuluculuk anlaşmama tutanağı,

İş sözleşmesi veya işyeri kayıtları,

SGK hizmet dökümü,

Ücret bordroları, maaş dekontları,

Tanık listesi,

Yazılı ihtarnameler, fesih bildirimi,

İş kazası veya meslek hastalığı varsa sağlık raporları.

Delillerin güçlü olması davanın sonucunu doğrudan etkiler.

Dava Açma Süresi (Zamanaşımı)

İş davalarında hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri vardır. Bu sürelerin kaçırılması, davanın reddine yol açar.

Kıdem ve ihbar tazminatı: 5 yıl,

Ücret, fazla mesai, izin alacakları: 5 yıl,

İşe iade davası: İşten çıkış bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay,

İş kazası tazminatı: Olayın öğrenildiği tarihten itibaren 10 yıl,

Sendikal tazminat: 5 yıl.

Dava Harçları ve Avukat Ücretleri

Dava Harçları

İş mahkemelerinde dava harçları, davanın türüne göre değişir. İşçilik alacakları davalarında genellikle nispi harç uygulanır. Yani dava konusu alacağın belirli bir yüzdesi oranında harç ödenir.

Avukat Ücretleri

Avukat tutmak zorunlu değildir; ancak süreç karmaşık olduğundan avukat desteği önerilir.

Avukatlık ücretleri, dava değerine göre değişir.

Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl belirlenen avukatlık asgari ücret tarifesi geçerlidir.

İş davalarında çoğu zaman mahkeme masrafları ve karşı taraf avukatlık ücretini kaybeden taraf öder.

Delil Toplama Süreci

Deliller, iş mahkemelerinde en kritik unsurdur. İşçi ve işveren arasındaki güç dengesini koruyabilmek için mahkemeler genellikle işçi lehine yorum yapar. Delil çeşitleri:

Yazılı belgeler: Bordro, sözleşme, ödeme dekontu, e-posta yazışmaları,

Tanık beyanları: Çalışma arkadaşlarının şahitliği,

Bilirkişi raporları: Maaş, fazla mesai ve iş kazaları için hesaplama yapılır,

SGK kayıtları: İşe giriş-çıkış belgeleri, prim ödemeleri.

Yargılama Süreci

İş mahkemelerinde dava süreci şu aşamalardan oluşur:

Dava Dilekçesi: İşçi veya işveren, anlaşmama tutanağı ile dava dilekçesini mahkemeye sunar.

Dilekçelerin Tebliği: Karşı tarafa savunma için süre verilir.

Ön İnceleme Duruşması: Tarafların iddia ve delilleri değerlendirilir.

Tahkikat Aşaması: Tanıklar dinlenir, bilirkişi raporları alınır.

Karar Aşaması: Hakim, tüm delilleri değerlendirerek hüküm verir.

İstinaf ve Temyiz: Karardan memnun olmayan taraf, Bölge Adliye Mahkemesi’ne (istinaf) ve Yargıtay’a (temyiz) başvurabilir.

İş davalarının süresi, davanın niteliğine göre değişir. Ortalama olarak 1-3 yıl sürebilir.

İş Mahkemelerinde Pratik Bilgiler

İşçi lehine yorum ilkesi geçerlidir.

Arabuluculuk tutanağı olmadan dava açılamaz.

Deliller yazılı ve tanık beyanlarıyla desteklenmelidir.

Mahkemeler, genellikle bilirkişi raporuna dayanarak karar verir.

İş davaları işçinin bulunduğu yerdeki mahkemede açılabilir.

İş mahkemesine dava açmak, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözülmesinde en etkili yöntemdir. Ancak dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk süreci, belgelerin eksiksiz hazırlanması, yasal sürelerin kaçırılmaması ve delillerin güçlü olması büyük önem taşır.

İş mahkemelerinde süreç karmaşık ve uzun olabileceğinden, tarafların hak kaybına uğramaması için uzman bir avukattan destek alması önerilir.